Evangelielezing: Marcus 8: 22-26,
Het gaat vandaag over zien, er zijn vele vormen van ‘zien’.
Naast kijken met je ogen kun je iets ‘inzien’, inzicht krijgen, je kunt het licht zien, sommigen zeggen helderziend te zijn, je kunt ziende blind zijn, en zo nog veel meer.
Vorige week, toen wij nog een weekje vakantie hadden, zijn wij in Kampen geweest, waar ik theologie gestudeerd heb.
Kampen is een mooi stadje, een Hanzestad met poorten, leuke geveltjes en huisje, bijv. het kleinste huisje van Kampen – echt heel klein.
Al die geveltjes en huisjes waren er natuurlijk ook al toen ik meer dan 30 jaar geleden in Kampen studeerde, maar eerlijk gezegd heb ik dat toen niet gezien, niet écht gezien.
Zien we elkáar echt, niet alleen de buitenkant, niet alleen de vastgeroeste beelden, stereotypen en vooroordelen over anderen of bepaalde bevolkingsgroepen.
Zien we elkaar als mens, in wie de ander echt is, nodig heeft, hoopt, verlangt, mist.
We hebben gelezen dat Jezus de blinde man meeneemt naar buiten het dorp.
Weg van de blikken van de omstanders, weg van de vastgeroeste beelden waarmee anderen hem, en misschien de man ook zichzelf, alleen nog maar zien als ‘de blinde’, de gehandicapte, die beperkt is, die hulp nodig heeft.
Weg van de afhankelijkheid: de man wordt bij Jezus gebracht en ze spreken vóor hem en vragen of Jezus hem aan wil raken.
Alsof de man een kind is.
Alsof hij naast blind ook geestelijk niet volwaardig is.
Hoeveel mensen met een beperking of in een rolstoel zeggen dat niet, dat vaak over hun hoofd heen wordt gepraat alsof zij het niet begrijpen.
Terwijl ik denk dat menig paralympisch sporter in Parijs fitter, sneller, sterker, weerbaarder en zelfredzamer is dan de menigeen van ons.
Beelden, hoe men je ziet, ook hoe je jezelf ziet, kunnen je vastpinnen, gevangen houden en belemmeren om jezelf te zijn, om anders te doen en te worden.
Daarvoor moet je soms zelfs weggaan, uit huis of uit de streek waar je bent opgegroeid, om ruimte te vinden om jezelf te worden.
Misschien stuurt Jezus daarin de man na zijn genezing naar huis: ‘Ga het dorp niet in!’
Laat je niet weer opslokken door de oude beelden en vooroordelen en de afhankelijkheid van de mensen.
Ga eerst naar huis, de vrijheid van je eigen ruimte,
en leer eerst zelf leven met deze nieuwe realiteit dat je weer kunt zien, om daar zelf eerst krachtig in te worden, zelfvertrouwen te vinden.
Zodat je je daarna zo aan de anderen kunt laten zien, als ziende, nieuw mens.
Zien, echt zien.
Wat zien we straks als we avondmaal vieren: alleen stukjes brood en cupjes wijn of druivensap.
Het brood misschien een beetje slordig of juist netjes gesneden door de diaken, erg kleine of juist wat te grote stukjes.
De buitenkant dus.
Of zien we in brood en wijn het leven van Jezus, gedeeld met mensen,
zijn lichaam gebroken, zijn bloed vergoten aan het kruis,
zien we de verbinding, ervaren we de verbondenheid met Christus’ leven, met God, met elkaar?
Zien we ook elkaar: als tafelgenoten, dat we bij elkaar horen.
‘Zien’.
Na de broodvermenigvuldiging, een paar broden en vissen genoeg voor 4000 mensen,
en daarna een gesprek van Jezus met zijn leerlingen over brood waarbij de leerlingen denken te weinig brood te hebben,
de vraag van Jezus: ‘Begrijpen jullie het dan nog niet?’
Jullie hebben ogen maar zien niet? Oren maar horen niet?
Zien jullie dan nog steeds niet wie ik ben?
De leerlingen zien Jezus natuurlijk, als persoon, mens, maar niet wie hij ís, voor hen, voor mensen, ze zien hem nog niet echt, als het brood dat leven geeft.
Dan is het natuurlijk niet toevallig dat er een blinde man komt.
Een kort verhaal waar heel veel in zit, je moet lezen, zien áchter de woorden, meer dan er staat – zoals vaak in de Bijbelse taal.
Jezus pakt de blinde mand bij de hand, neemt hem mee naar buiten het dorp, doet speeksel op zijn ogen, legt zijn handen erop en vraagt: ‘Zie je iets?’
En: ‘de man begon te zien’.
‘Ik zie mensen als bomen, maar ze lopen rond’.
Nog een keer legt Jezus zijn handen op de ogen.
Dan spert de man zijn ogen open en geneest en ziet alles heel helder.
In twee stappen leert de man weer zien.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het Jezus niet in één keer lukte, dat zijn genezingskracht even tekort schiet.
De man moet leren zien, zoals denk ik ook wij heel ons leven leren zien.
Niet alleen de dingen en de feiten, maar de betekenis en de zin van wat er is, van het leven, van mens en medemens zijn.
Ook gelovig leren zien: groeien in geloof, dat niet gaat om de wetenswaardigheden, om Bijbelkennis, de dogma’s kunnen uitleggen.
Maar om het geloof en het geloofsvertrouwen je eigen te maken, dat het werkelijk betekenis voor jou krijgt.
Niet wat anderen of de boekjes je vertellen wat je moet geloven, niet wat je van huis uit hebt meegekregen – hoe waardevol ook, -
of wat je geleerd hebt op school of catechisatie, misschien in preken.
Maar dat je het zelf gaat zien, ervaren, geloven wie God, Jezus, wat geloof en geloven voor jou betekent.
Dat het een zaak van jouw hart wordt.
Zien, echt zien is niet een kwestie van je ogen maar van je hart.
Zoals in het boekje ‘De kleine prins’ zo prachtig gezegd wordt: ‘alleen met je hart kunt je echt goed zien. Het wezenlijke is voor de ogen onzichtbaar’.
Geloven is: geloven dat er altijd meer te zien is dan wat voor ogen is.
Gelukkig maar, in de tijd en de wereld van vandaag te dag.
Er is, gelovig, meer te zien.
En dus ook te hopen en te leven.
Vanmorgen zien wij brood,
maar mogen daarin zien en ervaren: delen, Christus met en voor ons,
leven delen, met elkaar.
We zien wijn, en proeven en ervaren daarin onvoorwaardelijke liefde, om te ontvangen en door te geven.
Geloven: zien soms even.